Thăm làng nghề cá khoai khô Cái Đôi Vàm – Cà Mau

Cá khoai Cái Đôi Vàm, huyện Phú Tân, tỉnh Cà Mau là sản vật thiên nhiên ban tặng, qua bàn tay lao động của người dân đã trở thành thương hiệu riêng với hương vị thơm ngon đặc trưng.

Theo những người cao niên trong vùng, nghề này ở đây đã có từ lâu đời. Do ở đây gần cửa biển nên khi hộ dân đánh bắt, ngoài bán sản phẩm tươi, họ còn làm khô dự trữ lại để bán tăng thu nhập. Xuất phát từ việc kinh doanh mặt hàng cá khô có lợi nhuận, từ đó người dân ở trong vùng phát triển từ mô hình nhỏ đến nay đã có nhiều cơ sở lớn. Từ tiêu thụ sản phẩm trong tỉnh, nay họ đã vươn xa ra ngoài tỉnh, thậm chí là xuất khẩu.

Để có được món cá khô khoai làm xao xuyến lòng người, đậm đà hương vị quê biển, người dân phải đổi bằng cả một quá trình cực nhọc, thức khuya dậy sớm, chạy nắng dầm sương.

Quy trình chế biến khô khoai tưởng như đơn giản: Cá khoai từ biển đem về rửa sạch, ướp đá qua đêm, sáng hôm sau rửa lại, vắt thẳng thớm lên giàn. Song, trong sự đơn giản ấy có cả bí quyết để làm sao cho khô khoai nơi đây khác biệt hơn những nơi khác. Chính điều đó đã làm nên nét riêng của khô khoai Cái Đôi Vàm.

Nhiều địa phương khác cũng có khô cá khoai, cá được khai thác từ biển cũng như nhau, nhưng tại sao cá khoai khô Cái Đôi Vàm lại có đặc trưng và chất lượng hơn những nơi khác? Vấn đề ở đây là cách chế biến, phụ thuộc vào nhiều yếu tố: Cách muối ướp đá, cách phơi, thời gian phơi… Kinh nghiệm của người làm khô đóng vai trò quan trọng. Kinh nghiệm làm khô ở đây chính là giữ sao cho cá còn nguyên chất, sạch sẽ và phơi trên giàn, đón nắng đầy đủ. Thực hiện quy trình bảo quản hợp lý để đảm bảo chất lượng.

Cá khoai đánh bắt về được sơ chế và ướp thêm một ít muối để khử tanh, tăng thời gian lưu trữ. Cá không cần lọc thịt hay phải bỏ xương, chỉ cần ướp và phơi nắng biển cho săn khô. Người dân sẽ móc hai hàm răng của cá vào nhau và đặt trên những cây sào tre hoặc vỉ tre để phơi. Dùng sào, vỉ tre phơi giúp ánh nắng tiếp cận được nhiều bề mặt cá sẽ khô nhanh và đều hơn. Sau vài ba ngày nắng đẹp là có khô cá khoai thành phẩm. 

Cá khô khoai Cái Đôi Vàm ngon nức tiếng không chỉ bởi kinh nghiệm của những bậc tiền nhân từ thời khai hoang mở cõi, mà còn bởi nguyên liệu được lấy từ các tàu khai thác gần bờ trên vùng biển Tây Nam, thịt cá tươi, chỉ cần rửa qua nước vài lần để giảm mặn rồi phơi nắng tự nhiên. Bởi vậy, thịt cá khô có độ ngọt, khi nướng lên thơm lừng. Cá khoai Cái Đôi Vàm được Cục Sở hữu trí tuệ thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ cấp chứng nhận bảo hộ sản phẩm tập thể vào tháng 4/2017.

Nếu có dịp du lịch Cà Mau vào những ngày giáp Tết Nguyên đán, đến làng nghề khô cá khoai Cái Đôi Vàm sẽ dễ dàng cảm nhận được không khí lao động hối hả của người dân xứ biển. Đặc biệt là được thưởng thức món khô khoai nướng than thơm lừng, vừa có vị ngọt của thịt cá nguyên chất, vị đăng đắng nhẹ hòa quyện vị chua, mặn, ngọt của nước mắm me… ngon không thể tả. Và khi kết thúc chuyến tham quan, du khách không thể không mua vài kí khô cá khoai về làm quà cho người thân, bạn bè.

Mekong Delta Explorer