Gốm Bàu Trúc: Nắn bằng tay, xoay bằng... đít

Hi, xin được khẳng định rằng cái câu Nắn bằng tay, xoay bằng đít không phải tui tự đặt ra để câu view đâu, mà chính là tự xưng của dân làng nghề Bàu Trúc đó!

Làng Gốm cổ truyền Bàu Trúc có lịch sử hàng ngàn năm, nằm trên quốc lộ 1, cách Thành Phố Phan Rang Tháp Chàm 7 km về phía Nam trên đường từ Hà Nội vào Thành Phố Hồ Chí Minh và là làng gốm cổ xưa nhất Đông Nam Á...

Gốm Bàu Trúc hiện nay rất nổi tiếng ở Việt Nam và trên thế giới vì bản chất nghệ thuật đặc sắc, và vì hai đặc điểm hổng giống ai của nó.

Thứ nhất:

Để làm các đồ gốm dạng tròn (bình, chậu...) hầu như tất cả các nơi trên thế giới đều dùng bàn xoay. Khối đất sét được đặt trên một cái bàn xoay đều, nghệ nhân dùng tay tạo dáng cho sản phẩm. Ở Bàu Trúc thì không! Không có cái bàn xoay! Cục đất sét đứng yên và... người xoay. Bởi vậy nên họ mới gọi là: Nắn bằng tay, xoay bằng đít.

 Cục đất sét

đứng lên và xoay

 dùng ngón tay để tạo hình

tiếp tục miết

Xong rồi!

Người xoay vòng vòng quanh cục đất, chắc chắn là khó tròn hơn so với bàn xoay rồi (vì đâu có cái tâm để xoay), thế mà nó vẫn tròn. Thế mới là... nội công thâm hậu!

 Chân dung nghệ nhân

Thứ hai:

Gốm ở các nơi sau khi nặn xong thì được cho vào lò nung. Bàu Trúc không thèm dùng lò nung! Sản phẩm được phơi lộ thiên ngoài trời, sau đó xếp rơm, củi lên trên mà đốt. Chính vì đốt theo cách này nên sản phẩm khó mà chín đều. Và chính vì không chín đều, nên nước gốm không đồng màu mà có những vệt nâu, vệt đen ngẫu nhiên trông rất là... huyền thoại! Và cũng vì thế nên mới... không cái nào giống cái nào. Thế mới là hàng độc, thế mới là không đụng hàng!

Sản phẩm gốm Bàu Trúc

Bạn hãy chú ý cái màu rất đặc biệt của gốm Bàu Trúc

và... không cái nào giống cái nào!

Phạm Hoài Nhân

2012