Thứ Tư, 25 tháng 11, 2020

Huyền thoại về dũng sĩ, nghệ sĩ Ama Kông

Ama Kông thổi tù và. Ảnh: Đ.B.T trên laodong.vn

Ảnh trên là tui mượn từ báo Lao động online, vì nó đẹp và là một trong những bức ảnh hiếm hoi Ama Kông đang thổi tù và. Nhưng tui tự hào vì tui không có ảnh nhưng có clip ông đang thổi tù và cơ! Không phải một mà là đến 3 clip!

Ama Kông là vua săn voi lẫy lừng của Tây nguyên. Ngày ấy, mỗi khi đoàn săn voi khởi hành để đi săn thì người trưởng đoàn (ở đây là Ama Kông) lấy tù và ra và thổi một hồi còi xuất quân. Khi tiếp cận được voi và bắt đầu vây bắt, người trưởng đoàn lại nổi một hồi còi xung trận. Cuối cùng, khi đã bắt được voi và lên đường về nhà, lại một hồi còi nữa, có thể coi là hồi còi khải hoàn. Tiếng tù và vang rất xa và người ở nhà có thể nghe thấy để biết được những dũng sĩ của mình đang làm gì.

Hồi còi xuất quân của Ama Kông

Hồi còi xung trận của Ama Kông

Hồi còi khải hoàn của Ama Kông

Thấy Ama Kông thổi hùng hồn vậy, chớ tui mượn thổi thử thì... chỉ nghe tiếng thở phì phò. Mà kể gì đến tui là tay mơ, nghe nói dân thổi kèn chuyên nghiệp cũng khó mà thổi cho nó... kêu chớ đừng nói gì tới chuyện ra điệu nhạc. Bây giờ Ama Kông chết rồi, săn voi cũng bị cấm rồi, chắc chẳng còn ai thổi những hồi còi này nữa. 3 đoạn clip trên của tui trở thành... di sản!

Ama Kông là dũng sĩ săn voi nổi tiếng, cả đời ông săn được 298 con voi, có lẽ chỉ thua vua săn voi Y Thu K'Nul với gần 400 con voi. Sau 1975, nhà nước cấm săn bắt voi nên số voi Ama Kông bắt được chỉ dừng lại ở con số đó, chứ nếu không có thể ông phá được kỷ lục của vua săn voi.

Tui biết Ama Kông khoảng năm 2000, khi đến thăm Vườn Quốc gia Yok Đôn. Lúc đó ông 90 tuổi nhưng vẫn còn khỏe mạnh, cường tráng. Thế nhưng không được săn voi nữa thì dũng sĩ săn voi biết làm gì? Đáng buồn thay, ông ký hợp đồng với Vườn quốc gia Yok Đôn để làm... người hướng dẫn du lịch. Thật ra, ông đâu có hướng dẫn được gì vì... ông đâu có nói được tiếng Việt! Ama Kông là người M'Nông, có gốc gác Lào. Khi ông giới thiệu các đồ nghề săn voi hay nói về chuyện đi săn thì người của Vườn quốc gia phải phiên dịch lại. Thổi tù và thì... khỏi dịch. Có thể nói ông là một huyền thoại sống được Vườn quốc gia trưng bày cho khách du lịch chiêm ngưỡng, hoặc so sánh tệ hơn: ông như một con thú quý ở trong sở thú cho công chúng tham quan!


Tiếng là hướng dẫn viên du lịch nhưng Ama Kông chủ yếu ngồi... làm mẫu, người khác thuyết minh

và để chụp hình lưu niệm

Kề về ông thì nhiều chuyện ly kỳ lắm. Săn voi có rất nhiều tiền, mỗi con trị giá bằng 10 căn nhà sàn dài gỗ tốt, mà Ama Kông lại săn được gần 300 con, đủ hình dung ông giàu tới cỡ nào. Ông là một tay chơi bạt mạng, không kém gì công tử Bạc Liêu. Khoảng năm 1959 - 1960, ông từng bán voi lấy tiền, đi máy bay từ Buôn Ma Thuột đến Sài Gòn để... đánh bài! Trong 3 ngày, thua sạch một con voi!

Nhưng lừng lẫy nhất trong đời ông là sự nghiệp yêu đương. 
Săn voi giỏi, tay không bắt bò rừng, biết thổi tù và, chơi giỏi nhiều nhạc cụ, khiến các sơn nữ mê mẫn. Đáp lại, ông yêu mạnh mẽ, yêu bạt mạng, yêu bất cần đời! Theo phong tục người M'nông, người đàn ông chỉ có một vợ nhưng rất dễ ly dị để cưới vợ khác, chỉ cần khi ly dị thì toàn bộ tài sản đều là của người vợ, người đàn ông tay trắng ra đi. Không biết Ama Kông có bao nhiêu người yêu, nhưng buôn làng ghi nhận ông chỉ có 4 lần cưới vợ. Cứ mỗi lần cưới vợ mới là mỗi lần ông trắng tay, vậy mà cứ... không chừa. Người vợ thứ tư được ông cưới năm 83 tuổi, lúc đó cô ấy 25 tuổi!


Tướng ngồi quá "khiêu khích", phải không?

Người ta cho rằng Ama Kông yêu khỏe như vậy nhờ có bài thuốc quý, uống công hiệu hơn cả Viagra. Trong lúc làm hướng dẫn viên du lịch ông tranh thủ chào bán luôn thuốc Ama Kông. Bây giờ Ama Kông qua đời rồi, nhưng công thức pha chế thuốc vẫn truyền lại cho con cháu. Bạn lên Tây nguyên sẽ thấy bán đầy thuốc Ama Kông, nhưng thật hay giả, công hiệu hay không thì... uống mới biết!

Sau lần đầu tiên năm 2000, tui nhiều lần ghé lại Vườn Quốc gia Yok Đôn, lần nào cũng gặp Ama Kông. Riêng năm 2002 khi tui tới thi ông vắng, giám đốc Vườn Quốc gia nói Ama Kông xin phép nghỉ để ở nhà chăm... vợ đẻ. Năm đó ông 92 tuổi!


Khi Ama Kông tiếp cận với công nghệ thông tin

Rạng sáng 3/11/2012 Ama Kông vĩnh biệt cõi trần ở tuổi 102. Một huyền thoại đã ra đi vĩnh viễn.


Phạm Hoài Nhân

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét