Làng nghề truyền thống làm chuối khô ở Cà Mau

Không chỉ nổi tiếng với tôm khô, Cà Mau còn là vùng đất trồng chuối và có đặc sản chuối ép khô nổi tiếng vùng đồng bằng sông Cửu Long. Làng nghề truyền thống ép chuối khô chủ yếu tập trung ở 2 xã Trần Hợi và Khánh Hưng, huyện Trần Văn Thời. Đây là một trong những địa phương có nghề trồng chuối và là nguồn chuối nguyên liệu lớn nhất của tỉnh Cà Mau. Làng nghề này nằm gần khu di tích lịch sử cấp quốc gia Hòn Đá Bạc và cách trung tâm thành phố Cà Mau khoảng 30 km.

Không ai xác định được nghề ép chuối khô bắt đầu từ khi nào. Có người nói hơn 60 năm, nhưng cũng có người nói đến khoảng 100 năm. Vùng đất Cà Mau vốn thích nghi để cho nhiều loại cây chuối phát triển. Vào mùa chính vụ, chuối chín nhiều, ăn không hết, bán cũng ít có người mua nên người trồng chuối Cà Mau nghĩ ra việc ép chuối phơi khô để ăn dần. Dần dần, chuối khô đã trở thành một đặc sản của vùng đất Cà Mau. Trải qua những thăng trầm, biến đổi, nhiều thế hệ gia đình nơi đây vẫn tiếp tục duy trì và phát triển làng nghề truyền thống.

Bắt đầu từ tháng 9 âm lịch là người dân nơi đây chuẩn bị khuôn, vỉ phơi chuối. Và đến tháng 10 là bắt tay ngay vào ép chuối khô. Thời gian bà con ép chuối khô kéo dài cho đến hết mùa nắng, nhưng tập trung nhất là tháng 10-12 âm lịch, đặc biệt là những ngày giáp Tết.

Những ngày cận Tết, tham quan làng nghề du khách sẽ bắt gặp cảnh tượng trên sông, các ghe thuyền chở chuối tươi cung cấp cho làng nghề, ghe thu mua các mặt hàng thành phẩm nườm nượp nối đuôi nhau. Đường làng, trước nhà dân… trải đầy những vỉ chuối phơi dưới nắng vàng, hương thơm ngọt lan tỏa khắp vùng quê. Bầu không khí đón Tết càng thêm nhộn nhịp, rộn ràng.

Du lịch Cà Mau, đến thăm làng nghề chuối khô Cà Mau, bạn được khám phá và tìm hiểu về cây chuối xiêm cũng như quá trình chế biến sản xuất chuối khô Cà Mau nổi tiếng. Để có miếng chuối khô, ngon, dẻo, dai phải chọn cho được loại chuối xiêm thật già, chín đều. Chuối càng chín càng cho nhiều mật. Ủ chuối thật chín muồi, thậm chí chỉ cần đụng nhẹ nhàng cũng đủ làm cho trái chuối rời khỏi nải. Lúc này vỏ chuối rất mỏng, ta chỉ cần bóc nhẹ vỏ, rồi đem phơi nắng cho rỏ mật để chuối khô đảm bảo độ dai.

Sau đó, những trái chuối xiêm chín sau khi đã được phơi rỏ mật, héo sơ bên ngoài được cho vào khuôn ép mỏng rồi mang xếp lên vỉ được làm bằng tre hoặc sậy có kích thước 0,8m x 1,8m chứa khoảng 36 khuôn chuối để phơi. Thường thì một khuôn chuối phải ép từ 3-5 trái chuối tươi tùy trái lớn nhỏ và được thiết kế với đường kính từ 20 đến 30cm.

Chuối được ép xong thì mang ra phơi nắng. Do nghề chuối khô phụ thuộc rất nhiều vào thời tiết, nên chuối ép xong được phơi khoảng 2 ngày nắng tốt, hoặc đến khi ngả sang màu vàng sậm, tươm mật ngọt dẻo. Bằng bí quyết gia truyền, chuối khô Cà Mau qua quá trình sản xuất vẫn giữ nguyên vẹn vị ngọt, mềm thơm ngon của chuối tươi, mùi thơm đặc trưng được khách hàng trong và ngoài nước ưa chuộng.

Nếu như trước đây chuối được phơi tự nhiên và không thể làm được vào mùa mưa thì nay nhiều hộ đã đưa vào ứng dụng hệ thống máy sấy, ép và hút chân không bao bì. Cách làm này vừa rút ngắn thời gian làm chuối vừa có thể chủ động cân bằng được độ khô của chuối tùy theo nhu cầu khách hàng. Sản phẩm được hút chân không có thể bảo quản được lâu và vận chuyển đi xa hơn.

Chuối ép khô không chỉ góp phần làm phong phú các món ăn đặc sản Cà Mau để du khách thưởng thức mua về làm quà sau khi kết thúc chuyến du lịch Cà Mau, mà còn tạo ra công ăn việc làm cho nhiều nông dân, giúp họ cải thiện kinh tế gia đình.

Chuối khô Cà Mau được sản xuất từ nguồn chuối xiêm nguyên liệu được trồng trong từng hộ gia đình nông dân, không có sử dụng phân bón, thuốc trừ sâu. Trong quá trình sản xuất không sử dụng chất phụ gia, chất bảo quản nên rất an toàn cho sức khỏe người tiêu dùng.

Mekong Delta Explorer